التراسونیک (شست شوی برد)

شست و شوی برد اصلی لپ تاپ و گوشی یا حمام التراسونیک در اسمارت سرویس

یکی از خدماتی که در اسمارت سرویس انجام می‌گیرد التراسونیک یا شست و شوی برد است. التراسونیک به سیستم شما کمک میکند کارایی بهتر و بالاتری داشته باشد. در ادامه با فرایند التراسونیک و علت ضروری بودن آن برای لپ تاپ آشنا می‌شویم.

التراسونیک یا شستشوی برد الکترونیکی چیست؟

فرایند التراسونیک در تجهیزات الکترونیکی مانند کامپیوتر، موبایل و غیره بردهای الکترونیکی استفاده می‌شود. برخی عوامل مختلف روی عملکرد این بردها تأثیر مخرب می‌گذارد و موجب کاهش کارایی‌ آنها می‌شود. شستشو و تمیز کردن برد الکترونیکی در کامپیوتر یا موبایل از اهمیت بالایی برخوردار است و طول عمر دستگاه را بالا می‌برد. شتشوی برد الکترونیکی در تعمیرات تجهیزات الکترونیکی، یک فرآیند متدلاول در صنعت پس از فروش محسوب می‌شود.

شتشوی برد الکترونیکی، نحوه عملکرد آن را افزایش می‌دهد. هر گونه گردو غبار و آلودگی در برد الکترونیکی موجب کاهش عملکرد صحیح برد می‌شود. برای پوشش دهی یکنواخت و بدون نقض برد باید آن را هر جند وقت یکبار به صورت کامل و دقیق شستشو کرد. برخی ضایعات و آلودگی ها از پوشش دهی همگن برد الکترونیکی جلوگیری می‌کند. این ضایعات روی برد مانع از پروسه عیب یابی درست، در دستگاه های معیوب می‌شود.

نحوه شستشوی برد الکترونیکی

تمیز کردن برد الکترونیکی هنگام تعمیر و سرویس ابزار الکترونیکی از حساسیت بالایی برخوردار است. استفاده از روش شستشوی نامناسب موجب آسیب دیدن اتصالات، از بین رفتن مواد و شل شدن اجزاء می‌گردد. بنابراین انتخاب یک روش درست و کاربردی برای شستشوی برد الکترونیکی بسیار مهم و ضروری است. برخی روش های مؤثر برای شستشوی برد الکترونیکی روش شستشوی دستی، دمیدن هوای فشرده، استفاده از مکنده های مخصوص و استفاده از تکنولوژی CFC است. این روش ها ممکن است قابلیت تمیز کردن بخش های غیر قابل دسترس را نداشته باشند و موجب آسیب دیدن برخی بخش های حساس برد الکترونیکی شوند. بنابراین در حال حاضر این روش ها با روش های جدیدتر و کارآمدتر جایگزین شده است. یکی از روش های مؤثر برای شستشو و تمیز کردن برد الکترونیکی روش التراسونیک است.

شستشو با استفاده از روش التراسونیک در صنایع مختلف مانند صنایع پزشکی، صنایع نظامی و غیره کاربرد بسیاری دارد. برای شستشوی قطعات الکترونیکی که با مایع شستشو دهنده واکنش نمی‌دهند از دستگاه التراسونیک استفاده می‌شود. این دستگاه بیشتر در کارگاه های تعمیرات گوشی همراه، کامپیوتر، کارگاه های تعمیر الکترونیکی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در هنگام شستشو برد الکترونیکی با روش التراسونیک از فرآیند کاویتاسیون یا حباب زایی استفاده می‌شود. طی این فرآیند حباب های کوچک و ریز ایجاد شده در سطح برد الکترونیکی شسته و از بین می‌روند. عامل اصلی ایجاد کاویتاسیون، فرکانس بالای امواج صوتی است که از طریق ترانسدیوسرهای متصل شده به کف و دیواره مخزن دستگاه منتشر می‌شود. این امواج صوتی، فرکانسی حدود 20 کیلو هرتز دارد. از بین رفتن حباب ها مانند یک عامل اسکرابینگ (Scrubbing) عمل کرده و موجب از بین رفتن آلودگی های مختلف برد الکترونیکی در کوتاه ترین زمان می‌شود.

محلول تمیز کننده دستگاه التراسونیک

دستگاه التراسونیک برای انجام کار خود نیاز به محلول تمیز کننده دارد. آب به تنهایی به عنوان محلول تمیز کننده مؤثر نیست. محلول تمیز کننده این دستگاه شامل ترکیباتی است که برای بالا بردن اثر امواج اولتراسونیک طراحی شده است. محلول تمیز کننده حاوی ترکیبات شوینده است و تاثیر زیادی روی فرآیند تمیز کردن قطعات الکترونیکی دارد. ترکیب محلول تمیز کننده دستگاه به برخی موارد مختلف بستگی دارد.

هنگام انتخاب محلول مناسب برای دستگاه التراسونیک باید به برخی عوامل مهم و کلیدی توجه کرد. به طور کلی محلول ‌های مورد استفاده در دستگاه التراسونیک در سه گروه اصلی قلیایی، اسیدی، خنثی موجود هستند. تولیدکنندگان دستگاه التراسونیک توصیه به استفاده از مایعات مخصوصی دارند. این مایعات شامل آب مقطر، هرنوع مواد تمیزکننده شیشه حاوی الکل، استون و غیره است.

مزیت استفاده از روش التراسونیک

استفاده از روش التراسونیک در مقایسه با روش های دیگر برای تمیز کردن برد الکترونیکی مزیت های بسیاری دارد. از طریق این روش می‌توانید آلودگی های مختلف مانند گردو غبار، زنگ زدگی و غیره را به طور کامل از برد الکترونیکی پاک کنید. در صورت انتخاب فرکانس مناسب در این روش، به اجزاء حساس برد الکترونیکی هیچ گونه آسیبی وارد نمی‌شود. در روش التراسونیک از آب یا محلول های سازگار با محیط زیست استفاده می‌شود. این روش قابلیت شستشوی تمامی اجزاء برد الکترونیکی را داشته و دیگر ابزار و تجهیزات آن مانند نازل های توزیع کننده و سری های چاپ را می‌توان با استفاده از این روش شستشو کرد.
در کوتاه ترین زمان ممکن می‌توانید برد الکترونیکی را از طریق روش التراسونیک تمیز کنید. برخی مدارهای چاپی قطعات بسیار کوچک و ریزی دارند که تنها روش مؤثر برای پاکسازی آن ها، این روش است. همچنین شستشوی التراسونیک می‌تواند بسیاری از اضافات لحیم کاری و باقی مانده شارژ را از بین ببرد. تمیز کننده اولتراسو نیک با لرزش روی صفحه برد، کوچکترین ذرات باقی مانده را به راحتی پاک کند.

آلودگی های برد الکترونیکی
به مرور زمان رساناهای فلزی موجود در برد الکترونیکی با برخی عوامل محیطی مانند اکسیژن، هیدروژن و غیره واکنش داده و اکسید می‌شوند. اگر این اکسید از سطح برد الکترونیکی از بین نرود ایجاد خوردگی کرده و موجب کاهش سرعت انتقال اطلاعات می‌گردد. ممکن است برد الکترونیکی در مرحله ساخت دچار آلودگی شود. برخی از این آلودگی ها می‌تواند ذرات شناور یونی جا مانده از لحیم کاری و چسب های باقی مانده از اتصال قطعات باشد. خنک کننده ی دستگاه می‌تواند یکی دیگر از دلایل آلودگی مدارهای چاپی باشد. فن ها برای مقابله با افزایش دمای قطعات دستگاه های الکترونیکی، ذرات معلق گرد و خاک را جذب می‌کنند. این ذرات با چسبیدن روی مدار چاپی موجب افزایش گرمای برد الکترونیکی و خرابی آن می‌گردد.

نکات مهم هنگام شستن برد الکترونیکی با التراسونیک
برای جلوگیری از آسیب دیدگی برد الکترونیکی هنگام شستشو با روش التراسونیک در اسمارت سرویس این موارد رعایت می‌شوند:

•    فرکانس دستگاه : فرکانس با امواج پایین تر، حباب های بزرگتری ایجاد می‌کنند که قادرند آلودگی های سرسخت تر را به راحتی پاک کنند. همین طور فرکانس با امواج بالا تر، حباب های ریزی را ایجاد می‌کنند که می‌توانند در حفرات کوچک نفوذ کرده و امکان شستشوی مؤثرتری را فراهم نمایند.
•    شدت دستگاه: واحد شدت دستگاه التراسونیک وات بر لیتر است. فرآیند شستشو به کاویتاسیون وابسته است که این امر متأثر از شدت دستگاه التراسونیک است. هر چه شدت این دستگاه بیشتر، اثر کاویتاسیون بیشتر است، بنابراین شستشوی بهتری انجام می‌شود. در نظر داشته باشید، احتمال آسیب دیدگی اجزای حساس برد با افزایش شدت التراسونیک بیشتر می‌شود. هنگام تمیزی کردن برد الکترونیکی شدت مناسب را برای دستگاه انتخاب کنید.
•    توان و زمان دستگاه: تنظیم دستگاه التراسونیک روی توان و زمان مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. توان و زمان بیش از حد بالا موجب آسیب دیدگی اجزای حساس برد می‌شود. در مقابل توان و زمان بیش از حد پایین کیفیت شستشوی مطلوب را ندارد.
•    نحوه قرارگیری برد الکترونیکی در دستگاه: در هنگام قرار دادن برد الکترونیکی درون دستگاه دقت کافی داشته باشید. برد نباید به صورت مستقیم روی کف مخزن قرار بگیرند. جای گیری نامناسب برد داخل دستگاه التراسونیک موجب افت عملکرد این دستگاه می‌شود.

فرکانس های قابل استفاده در دستگاه اولتراسونیک
فرکانس دستگاه التراسونیک میزان مؤثر بودن تمیز کردن آن را کنترل می‌کند. برای هر تمیزکاری و پاکسازی از محدوده فرکانس خاصی استفاده می‌شود. فرکانس ‌های پایین‌ حباب ‌های قوی تولید می‌کنند و فرکانس‌ های بالا حباب‌ های کوچک‌ تر ایجاد می‌کنند که با ابزار الکترونیکی در حال تمیز شدن ملایم‌ تر برخورد می‌کنند.
قوی ترین فرکانس دستگاه التراسونیک 25 کیلو هرتز است که بیشتر در موارد صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. رایج ترین فرکانس قابل استفاده 40 کیلو هرتز است و استاندارد در نظر گرفته می‌شود. این مقدار اکثر انواع آلاینده ها را از بین می‌برد. فرکانس 80 کیلو هرتز برای قطعات با جزئیات زیاد بهترین کارایی را دارد. فرکانس 120 کیلو هرتز قدرت کاویتاسیون بسیار کمی دارند و کاربرد اصلی‌ آنها برای حذف کوچکترین ذرات است.

ایمنی کار با دستگاه اولتراسونیک
از به کارگیری محلول های تمیز کننده قابل اشتعال در هنگام کار با دستگاه اولتراسونیک خودداری کنید. زیرا این پاک کننده ها حتی در صورت استفاده نکردن از هیتر، موجب افزایش دما می‌شوند. هنگام روشن بودن دستگاه، از قرار دادن دست در محلول خودداری کنید زیراگرمای بالای محلول، موجب سوختگی می‌شود. این سوختگی ناراحتی و سوزش پوستی شدید را به همراه دارد. هنگام استفاده از دستگاه التراسونیک محلول مناسب انتخاب کنید. در انتخاب محلول مناسب به هنگام استفاده از این دستگاه عوامل مهم و تاثیرگذاری نقش دارد. هنگام استفاده از دستگاه التراسونیک مناسب‌ترین محلول را انتخاب کنید و با استفاده از آن نتیجه‌ی بهتری را برای پاک‌کردن آلودگی‌ها دریافت کنید.
از گرفتن دو شاخته با دستان خیس یا مرطوب خودداری کنید ممکن است خطر برق گرفتگی را به همراه داشته باشد. هنگامی که قصد دارید دستگاه را پر یا خالی کنید آن را از پریز برق جدا نمایید. پنل کنترلی دستگاه را از تماس با آب یا هر گونه مایعات دیگر دور کنید. در صورت داغ بودن مایع داخل دستگاه، هنگام در آوردن اجسام مراقب باشید. از دستگاه التراسونیک به صورت مداوم و پیوسته بیش از نود دقیقه استفاده نکنید زیرا امکان دارد به قطعات داخلی آن آسیب وارد شود. به هیچ عنوان از دستگاه بدون مایع در داخل آن استفاده نکنید این امر صدمه جبران ناپذیری به دستگاه وارد می‌کند.

تمیز کردن دستگاه التراسونیک پس از استفاده
برای پاک‌ سازی و حذف مواد لحیم‌ شده اضافی از مدارهای لحیم‌ دار، از دستگاه التراسونیک استفاده می‌شود. ممکن است در طی انجام این روش، تعدادی از دستگاه‌ ها و تجهیزات الکترونیکی مورد استفاده در التراسونیک با ارتعاشات بالا آسیب دیده و تخریب شوند. بنابراین در هنگام استفاده از دستگاه التراسونیک، چک کردن این موارد باید در نظر گرفته شود. تمیزکردن مخزن اصلی شست ‌و شو در دستگاه التراسونیک مهم ‌ترین بخشی است که باید در پاکسازی دستگاه در نظر داشته باشید. برخی مواقع ممکن است از آب برای تمیز کردن آلودگی‌های باقی مانده روی سطح ابزار و دستگاه التراسونیک استفاده شود. به طور معمول آب معمولی می‌تواند کارساز باشد.